Thượng vị là vùng có ranh giới từ rốn trở lên đến phía dưới của xương ức. Nếu thỉnh thoảng đau thượng vị thì tình trạng này thường không đáng lo ngại bởi nó có thể chỉ là dấu hiệu của đau dạ dày khi ăn phải thức ăn khó tiêu. Song trong thực tế, cũng có những nguy cơ tiềm ẩn khác có thể gây nên đau tức khu vực này. Những trường hợp nghiêm trọng có thể đe dọa đến tính mạng. Chính vì vậy, bạn nên tới các cơ sở y tế để thăm khám cũng như phân biệt được sự khác nhau giữa đau thượng vị thông thường và các nguy cơ bệnh lý nguy hiểm tiềm ẩn khác. Dưới đây là 10 nguyên nhân có thể gây đau vùng thượng vị.
Đau thượng vị là một triệu chứng phổ biến, có thể do các vấn đề về đường tiêu hóa tích tụ lâu ngày hoặc chỉ là tình trạng khó tiêu đơn thuần. Chứng khó tiêu thường xảy ra sau khi ăn. Khi ăn, dạ dày tiết ra dịch axit để tiêu hóa thức ăn. Đôi khi, dịch axit này có thể gây kích ứng niêm mạc của hệ tiêu hóa. Khó tiêu có thể gây ra các triệu chứng như:
Những triệu chứng này thường được cảm nhận đồng thời với đau thượng vị. Mặc dù chứng khó tiêu có thể xảy ra mọi lúc, ở bất kì ai nhưng đó cũng có thể là dấu hiệu cho thấy bạn không dung nạp được thực phẩm đó.
Trào ngược axit xảy ra khi dịch axit dạ dày được sử dụng để tiêu hóa bị trào ngược lên đường ống thức ăn (thực quản). Trào ngược axit thường gây ra đau ở ngực hoặc cổ họng, thường được biết tới là chứng ợ nóng. Cảm giác này có thể đi kèm với cảm giác đau thượng vị.
Các triệu chứng khác của trào ngược axit bao gồm:
Tình trạng trào ngược axit diễn ra liên tục có thể làm hỏng đường ống dẫn thức ăn và có thể gây ra bệnh trào ngược dạ dày thực quản, hay còn được gọi là GERD (Gastroesophageal Reflux Disease). Những người bị GERD thường xuyên bị đau thượng vị và các triệu chứng khó tiêu có thể phải điều trị cũng như phải thay đổi chế độ ăn uống để kiểm soát tình trạng bệnh.
Một vài trường trường hợp GERD có thể dẫn đến tình trạng gọi là Barrett thực quản.
Dạ dày rất linh hoạt. Song việc ăn quá mức cần thiết có thể khiến sức chứa của dạ dày giãn nở vượt mức bình thường. Nếu dạ dày giãn nở rộng quá, có thể tạo nên sức ép chèn lên các bộ phận xung quanh dạ dày và gây ra đau vùng thượng vị. Việc ăn quá nhiều cũng có thể gây khó tiêu, trào ngược dạ dày và ợ chua.
Không dung nạp lactose có thể là một nguyên nhân khác gây ra đau thượng vị. Những người không dung nạp lactose thường gặp khó khăn trong việc phân hủy lactose, một loại đường có trong sữa và các sản phẩm từ sữa khác.
Đối với những người không dung nạp lactose, ăn các chế phẩm từ sữa có thể gây nên đau vùng thượng vị và một số triệu chứng khác, bao gồm:
Sử dụng các loại đồ uống có cồn một cách điều độ thường không gây ảnh hưởng nhiều đến dạ dày hay ruột. Tuy nhiên, việc uống quá nhiều rượu trong một lần hoặc uống quá nhiều trong thời gian dài có thể gây viêm niêm mạc dạ dày. Tình trạng viêm này dễ dẫn đến đau thượng vị và các vấn đề tiêu hóa khác.
Viêm thực quản là tình trạng viêm niêm mạc của ống dẫn thức ăn. Viêm dạ dày là tình trạng viêm niêm mạc của dạ dày. Viêm thực quản và viêm dạ dày đều có thể dẫn đến trào ngược axit, nhiễm trùng và kích ứng từ một số loại thuốc. Một số rối loạn hệ thống miễn dịch cũng có thể gây ra viêm.
Nếu tình trạng viêm này không được điều trị, nó có thể tạo ra các mô sẹo hoặc chảy máu. Các triệu chứng khác bao gồm:
Thoát vị khe hoành xảy ra khi một phần của dạ dày đẩy lên qua cơ hoành và vào lồng ngực. Điều này có thể do tai nạn hoặc do cơ hoành bị suy yếu.
Ngoài đau thượng vị, một số triệu chứng phổ biến khác của thoát vị khe hoành, bao gồm:
Thoát vị khe hoành thường ảnh hưởng đến người lớn tuổi và có thể không gây đau thượng vị trong mọi trường hợp.
Bệnh viêm loét dạ dày tá tràng xảy ra khi niêm mạc của dạ dày hoặc ruột non bị tổn thương do nhiễm trùng hoặc sử dụng quá nhiều thuốc, ví dụ như thuốc chống viêm không steroid. (NSAID)
Các triệu chứng của bệnh viêm loét dạ dày tá tràng bao gồm đau vùng thượng vị và dấu hiệu của chảy máu trong như đau dạ dày, mệt mỏi và khó thở.
Các vấn đề liên quan túi mật cũng có thể gây đau thượng vị. Sỏi mật có thể cản trở sự mở của túi mật hoặc túi mật có thể bị viêm. Các triệu chứng về túi mật có thể bao gồm:
Cảm giác đau nhẹ thượng vị khi mang thai là điều rất bình thường. Điều này thường xảy ra do trào ngược axit hoặc áp lực do bụng mẹ đang giãn nở. Sự thay đổi nồng độ hormone trong suốt thai kì cũng có thể làm trầm trọng thêm tình trạng trào ngược axit và đau vùng thượng vị.
Đau thượng vị dữ dội hoặc dai dẳng khi mang thai có thể là dấu hiệu của một tình trạng nghiêm trọng hơn. Vì vậy, chị em nên gặp bác sĩ nếu gặp bất cứ triệu chứng bất thường nào.
Việc chẩn đoán nguyên nhân đau thượng vị thực sự rất cần thiết để đảm bảo có một phương thức điều trị thích hợp. Nếu nguyên nhân không rõ ràng, các chuyên gia y tế có thể yêu cầu xét nghiệm, bao gồm:
Điều trị đau thượng vị sẽ dựa trên từng nguyên nhân. Ví dụ, nếu ăn quá nhiều thường xuyên gây ra đau thượng vị, bạn có thể chia nhỏ các bữa ăn và đảm bảo rằng đang ăn các thực phẩm như protein nạc, nên tránh các loại thực phẩm gây ra khí.
Các tình trạng như GERD (trào ngược dạ dày thực quản), loét dạ dày tá tràng và Barrett thực quản có thể cần điều trị lâu dài để kiểm soát các triệu chứng. Bạn nên thăm khám định kì để tìm ra một kế hoạch điều trị phù hợp.
Nếu bác sĩ nghĩ rằng việc dùng một số loại thuốc có thể gây nên tình trạng này, họ có thể khuyên bạn nên chuyển sang một loại thuốc mới hoặc giảm liều lượng.
Thỉnh thoảng đau thượng vị không phải là nguyên nhân đáng lo ngại, tuy nhiên, nếu bất kì ai bị đau thượng vị dữ dội hoặc dai dẳng thì nên đi khám bác sĩ.
Các triệu chứng kéo dài hơn vài ngày hoặc xảy ra hơn hai lần một tuần sẽ được coi là dai dẳng. Trong một số trường hợp, bạn cần nên đi cấp cứu nếu gặp dấu hiệu của các biến chứng nghiêm trọng cần được điều trị kịp thời, nhanh chóng như:
Nhiều trường hợp đau thượng vị có thể được điều trị và phòng ngừa bằng cách thực hiện những thay đổi nhỏ trong chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt. Ngay cả những triệu chứng mãn tính cũng có thể được kiểm soát tốt bằng thuốc và thay đổi chế độ ăn uống.
Nếu bạn có nhu cầu du lịch y tế, khám chữa bệnh tại Nhật Bản, tầm soát ung thư kết hợp khám sức khỏe định kì – một trong những quốc gia có hệ thống chăm sóc sức khỏe hàng đầu trên thế giới, hãy liên hệ ngay với IIMS Việt Nam để được hỗ trợ một cách tốt nhất.
Hiện nay, IIMS Việt Nam là một trong số ít đơn vị đang triển khai dịch vụ Ý KIẾN Y TẾ THỨ 2, giúp bệnh nhân tiếp cận và trao đổi với các chuyên gia y tế quốc tế hàng đầu tại Nhật Bản thông qua hình thức trực tuyến. Hình thức khám bệnh từ xa với những ưu điểm vượt trội này sẽ giúp bạn giải quyết được nhiều khúc mắc, tự tin hơn trong phương hướng điều trị các bệnh nan y.
Xem thêm:
IIMS Việt Nam – Thành viên Tập đoàn IMS Nhật Bản – Một trong những tập đoàn y tế hàng đầu tại Nhật Bản với 140 cơ sở y tế trên khắp cả nước.
Ngoài ra, bạn đọc có thể nhấn nút Quan tâm hoặc chat với Zalo IIMS Việt Nam để cập nhật thêm các thông tin hữu ích bằng cách quét mã code QR sau:
Tham khảo: Medicalnewstoday
