Thiếu máu là tình trạng xảy ra khi số lượng hồng cầu hoặc hemoglobin (huyết sắc tố, viết tắt là Hb hay Hgb) ít hơn bình thường. Tình trạng này thường liên quan đến việc thể trạng mệt mỏi, yếu ớt bởi khi thiếu máu, cơ thể bạn không có đủ các tế bào hồng cầu khỏe mạnh để mang oxy đến các mô của cơ thể. Có nhiều dạng thiếu máu khác nhau. Ở bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu một số nguyên nhân, triệu chứng cũng như một số cách phòng ngừa thiếu máu hiệu quả.
Thiếu máu do thiếu sắt, là loại thiếu máu phổ biến nhất và xảy ra khi máu của bạn không có đủ sắt để tạo ra các tế bào hồng cầu và hemoglobin khỏe mạnh.
Tổ chức y tế thế giới (WHO) tuyên bố rằng loại thiếu máu này, là rối loạn dinh dưỡng phổ biến rộng rãi nhất trên thế giới, chiếm 30% dân số bị thiếu máu.
Các tế bào hồng cầu mang oxy đến các mô của cơ thể và loại bỏ carbon dioxide. Không có đủ tế bào hồng cầu hoạt động có thể dẫn đến sự mệt mỏi và khó thở.
Các triệu chứng thiếu máu do thiếu sắt có thể nhẹ, nhưng khi tình trạng bệnh tiến triển, có thể trở nên tồi tệ hơn:
Thiếu máu bất sản là một rối loạn về máu, trong đó tủy xương của cơ thể – mô mềm ở trung tâm xương – không tạo đủ tế bào máu khỏe mạnh. Do đó, đôi khi nó được gọi là thiếu máu do suy tủy xương.
Theo tổ chức Aplastic Anemia và MDS International Foundation, mỗi năm ở Hoa Kì có khoảng 600 – 900 người được chẩn đoán mắc bệnh thiếu máu bất sản.
Ở các nước phương tây, tỉ lệ mắc bệnh là khoảng hai phần triệu mỗi năm, và ước tính cao hơn gấp hai đến ba lần ở châu Á.
Các triệu chứng có thể bao gồm:
Các triệu chứng này có thể nghiêm trọng ngay từ đầu hoặc nặng dần theo thời gian. Các triệu chứng khác bao gồm:
Thiếu máu hồng cầu hình liềm là một rối loạn máu di truyền, đặc trưng bởi sự thiếu hụt các tế bào hồng cầu khỏe mạnh để mang đầy đủ oxy đến khắp cơ thể con người.
Thông thường, các tế bào hồng cầu khỏe mạnh rất linh hoạt và tròn, di chuyển dễ dàng trong cách mạch máu. Thiếu máu hồng cầu hình liềm là do đột biến, tạo ra một dạng hemoglobin khiếm khuyết gọi là hemoglobin S, khiến các tế bào hồng cầu có hình liềm hoặc phát triển thành hình lưỡi liềm.
Các tế bào hình liềm cứng và dính, có xu hướng làm chậm hoặc chặn dòng chảy của các mạch máu trong cơ thể, gây đau và tăng nguy cơ nhiễm trùng.
Tế bào hình liềm cũng có tuổi thọ ngắn hơn các tế bào hồng cầu bình thường, dẫn đến sự thiếu hụt tổng thể của các tế bào hồng cầu và hậu quả là gây thiếu máu.
Các triệu chứng của thiếu máu hồng cầu liềm có thể phát triển ở một số trẻ em sớm hơn những người khác và thường bắt đầu ở tháng thứ 5 hoặc thứ 6. Các dấu hiệu và triệu chứng điển hình bao gồm:
Thiếu máu ác tính đề cập đến sự thiếu hụt vitamin B12 do tự kháng thể cản trở sự hấp thu vitamin B12. Loại thiếu máu này xảy ra khi cơ thể bạn không thể hấp thụ vitamin B12, cần thiết để tạo ra các tế bào hồng cầu khỏe mạnh và giữ cho hệ thần kinh họat động bình thường.
Nếu được điều trị thích hợp, những người bị thiếu máu ác tính có thể hồi phục và có cuộc sống bình thường.
Thiếu máu ác tính có thể có những triệu chứng tương tự như các chứng thiếu máu khác nhưng do sự thiếu hụt nghiêm trọng B12 nên có thể gây ra:
Trẻ sơ sinh bị thiếu hụt B12 có thể có các dấu hiệu và triệu chứng sau:
Thiếu máu do viêm và bệnh mãn tính được được coi là dạng thiếu máu phổ biến thứ hai sau nguyên nhân thiếu sắt. Tuy nhiên, tỉ lệ chính xác cho đến nay vẫn chưa được rõ ràng, có thể là do báo cáo ít hoặc không được công nhận.
Loại thiếu máu này xảy ra khi một tình trạng bệnh lý kéo dài, ảnh hưởng đến khả năng sản xuất các tế bào hồng cầu khỏe mạnh của cơ thể. Các bệnh mãn tính như ung thư nhiễm trùng, bệnh thận cũng như các bệnh tự miễn và viêm như viêm khớp dạng thấp hoặc lupus. Thông thường, căn bệnh mãn tính ngăn cản cơ thể sử dụng sắt để tạo ra các tế bào hồng cầu mới, ngay cả khi có mức dự trữ sắt bình thường hoặc cao trong cơ thể. Điều trị một số bệnh cũng có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất hồng cầu.
Thiếu máu do bệnh mãn tính có thể gây ra các dấu hiệu và triệu chứng tương tự như các bệnh thiếu máu não khác, chẳng hạn như mệt mỏi, da xanh xao, choáng váng, khó thở, tim đập nhanh, khó chịu và đau ngực.
Trong khi các tế bào bạch cầu chống lại nhiễm trùng và tiểu cầu giúp máu đông thì các tế bào hồng cầu mang oxy đi khắp cơ thể của bạn.
Hemoglobin là một loại protein giàu chất sắt được tìm thấy trong các tế bào hồng cầu. Hemoglobin là yếu tố giúp các tế bào hồng cầu có thể lấy oxy từ phổi của bạn và mang nó đến các nơi khắp cơ thể. Hemoglobin cũng lấy carbon dioxide từ các khu vực khác nhau của cơ thể và đưa nó đến phổi để bạn có thể loại bỏ CO2 khi thở ra.
Tủy xương tạo ra các tế bào hồng cầu. Vitamin B12, folate và các chất dinh dưỡng khác hấp thụ từ thực phẩm thực sự cần thiết để sản xuất hemoglobin và hồng cầu.
Nếu như bạn thiếu vitamin và các chất dinh dưỡng này, có thể sẽ bị thiếu máu. Ngoài việc không tạo đủ tế bào hồng cầu, bạn cũng có thể bị thiếu máu nếu trong trường hợp bị mất các tế bào hồng cầu nhanh khi bị mất máu (bởi chu kì kinh nguyệt, vết thương không cầm được máu, v.v.)
Mỗi loại thiếu máu do một số nguyên nhân khác nhau gây ra, và mỗi loại có mức độ từ nhẹ đến nặng.
Khi thiếu máu không được điều trị, nó có thể gây ra các biến chứng, bao gồm:
Trong một số trường hợp thiếu máu do thiếu sắt, có thể được ngăn ngừa bằng các phương pháp sau:
Nếu bạn có nhu cầu du lịch y tế, khám chữa bệnh tại Nhật Bản – một trong những quốc gia có hệ thống chăm sóc sức khỏe hàng đầu trên thế giới, hãy liên hệ ngay với IIMS Việt Nam để được hỗ trợ một cách tốt nhất.
IIMS Việt Nam tự hào là một trong những đơn vị tiên phong triển khai dịch vụ Ý KIẾN Y TẾ THỨ 2, giúp bệnh nhân tiếp cận và trao đổi với các chuyên gia y tế quốc tế hàng đầu tại Nhật Bản thông qua hình thức trực tuyến. Hình thức khám bệnh từ xa với những ưu điểm vượt trội này sẽ giúp bạn giải quyết được nhiều khúc mắc, tự tin hơn trong phương hướng điều trị các bệnh nan y.
Đội ngũ chăm sóc khách hàng chuyên nghiệp sẽ hỗ trợ nhiệt tình các khâu dịch vụ, bao gồm cả dịch thuật y tế, đảm bảo cho khách hàng những thông tin chính xác nhất.
Xem thêm:
Bí quyết sống lâu và khỏe mạnh của người Nhật Bản
TOP 10 Quốc gia có hệ thống chăm sóc sức khỏe tốt nhất trên thế giới
[Báo động] Tỉ lệ tử vong ở bệnh nhân ung thư Việt Nam
IIMS Việt Nam – Thành viên Tập đoàn IMS Nhật Bản – Một trong những tập đoàn y tế hàng đầu tại Nhật Bản với 140 cơ sở y tế trên khắp cả nước.
Ngoài ra, bạn đọc có thể nhấn nút Quan tâm hoặc chat với Zalo IIMS Việt Nam để cập nhật thêm các thông tin hữu ích bằng cách quét mã code QR sau:
Tham khảo: Everydayhealth